Wat is Open data?
De term Open data betekent niets meer dan gegevens (data) vrij beschikbaar stellen. Het streven is om aan een breed publiek data toegankelijk te maken, met zo min mogelijk beperkingen op hergebruik. Om dit mogelijk te maken zijn er (internationale) standaarden opgesteld. Nederlandse overheidsorganen zijn verplicht om open datasets aan te bieden, maar ook particuliere instellingen, bedrijven en verenigingen kunnen deze aanbieden.
Op deze website treft u alle beschikbare open datasets aan van alle organisaties die deelnemen aan www.archieven.nl. Een open dataset kan een gehele archieftoegang bevatten, zoals het archief van een gemeente over een bepaalde periode. Maar ook een nadere toegang op bijvoorbeeld geboorteakten, of een collectie met foto's.
Principes
De open datasets zijn samengesteld op basis van de volgende principes:
Open data....
- is zo compleet mogelijk, dus bevat alle openbare data en informatie;
- bevat alleen brongegevens waarbij er geen aggregatie is toegepast;
- wordt zo snel mogelijk beschikbaar gesteld;
- is vrij toegankelijk, dus gratis en anoniem;
- is in een machine-leesbaar formaat zodat een geautomatiseerde verwerking mogelijk is;
- is in open standaarden en
- heeft een open licentie (geen beperking o.b.v. auteurswet, databankenwet, of geheimhouding, etc.)
Licenties
Aan een dataset wordt een licentie toegekend, in een licentie staat hoe een dataset hergebruikt mag worden. In Nederland worden de licenties van Creative Commons gebruikt.
Alle open datasets die u op deze website vindt zijn in principe voor iedereen beschikbaar en kunnen anoniem worden gedownload. Alle beschikbare datasets zijn openbaar toegankelijk en auteursrechten vrij. Hergebruik is mogelijk, maar kan in sommige gevallen onder voorwaarde zijn dat u hierbij wel een verwijzing moet opnemen naar de oorspronkelijke maker.
Doelen van Open data
Open data biedt de mogelijkheid om metadata te verrijken in de vorm van uitwisseling en kan gebruikt worden voor de volgende doelen:
- Data is geschikt voor (her)gebruik op een ander publicatieplatform.
- Data is te gebruiken voor analyse- en onderzoeksdoeleinden.
- Anders...
Inhoud van open datasets
Zoals aangeven bevat deze website alle open datasets van deelnemers van archieven.nl, dit zijn voornamelijk archiefdiensten die overheidsarchieven beheren, maar ook particuliere archieven en verenigingen. Een open dataset kan betrekking hebben op bijvoorbeeld een archief van een (voormalige) gemeente, maar een kaarten-, of fotoarchief is ook mogelijk. De variëteit is enorm, van genealogische gegevens tot kadastrale gegevens tot prentbriefkaarten.
Formaten van Open data
Over hoe een open dataset er uit moet zien zijn internationaal afspraken gemaakt. Dit zijn afspraken over de manier hoe deze opgemaakt moet worden, welke tags er gebruikt mogen worden en welke wettelijke informatie er opgenomen moet zijn. Er zijn veel verschillende bronnen, daarom zijn er verschillende standaarden gemaakt passend bij de verschillende bronnen. Er zijn vier open standaarden:
- A2A voor genealogische bronnen (zoals geboorteakten, burgerlijke stand en notariële akten);
- EAD voor archieftoegangen;
- Dublin Core voor audiovisuele bronnen (zoals foto's, kaarten en films) en
- XML voor al het overige materiaal.
Door deze open standaarden te gebruiken ontstaat er uniformiteit. De opmaak van een open dataset is dus voor alle archieftoegangen gelijk, ongeacht van welk overheidsorgaan deze komt.
Het is mogelijk om een open dataset te downloaden, wanneer u een set aanklikt krijgt u bij de details een downloadknop te zien. Er is ook een manier om via harvesten de data op te halen, wilt u hier meer over weten kijk dan bij Over harvesten.
Het moment van aanmaken van een open dataset
Dagelijks worden de publicaties op archieven.nl aangevuld en bijgewerkt, dit kunt u direct bekijken op de website. Wanneer hier een licentie voor Open data aan gekoppeld is, dan wordt ook een proces gestart om open data-bestanden te genereren, die u via deze website kunt vinden en downloaden. Dit gebeurt echter niet dagelijks: voor de open datasets in de formaten A2A, Dublin Core en XML geldt dat deze één keer per week in het weekend worden aangemaakt. EAD-bestanden worden wel dagelijks aangemaakt en beschikbaar gesteld voor harvesten.
Houdt u in gedachten dat een open dataset altijd een momentopname is van de aangeboden data op dat moment. Deze kan dus over een week, een maand of een jaar wezenlijk anders zijn.